Wat is urbex?
Urbex - veel mensen hebben er nog nooit van gehoord. Als je het woord intypt op Google krijg je foto’s van mysterieuze en verlaten woningen, fabrieken en andere gebouwen. Wat is het? Waar kun je urbex vinden en hoe kun je zelf aan de slag? Dit en meer lees je hieronder.
Wat is urbex?
Urbex is een samentrekking van het Engelse urban en exploring. Men gaat dus op pad om verlaten plekken en verweerde gebouwen te ontdekken. Met de nadruk op urban gaat het dus om steden en panden en niet om natuur aanzichten. De zogenaamde urbexer gaat erop uit om verborgen plekken te vinden. Het doet je misschien een beetje denken aan spannende avonturen die je beleefde toen je klein was. Ontdekkingsreizen voor volwassenen!
Wanneer je een spot gevonden hebt kun je ervoor kiezen om deze vast te leggen. Dan spreken we dus van urbex fotografie. En deze twee gaan vaak hand in hand. Zo heeft de urbexer een leuk souvenirtje en het staat stoer en origineel in een woning, kantoorpand of misschien wel museum.
Locaties
Aangezien de ruimte in Nederland schaars is en we dicht op elkaar leven, zijn er niet heel veel plekjes die geschikt zijn voor urbexen. Op het internet vind je allerlei tips hoe je het snelst de beste locaties kan vinden. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Anderen zullen de locaties niet snel doorvertellen, want het is natuurlijk een prestatie om iets als een verlaten huis, kerk of parkeergarage te vinden. Daarnaast is het niet altijd legaal om plekken te betreden, aangezien het vaak privéterrein is.
Meestal vindt urbexen plaats in de stad, maar ook op het platteland kun je een oud kasteel of een vervallen boerderij vinden. Deze zullen zich vast perfect lenen voor een imponerend shot!
https://pixabay.com/en/girl-lost-barn-ghost-old-town-1241165/
Zelf urbexfoto’s of schilderijen maken
De belangrijkste regel voor urbex is “take nothing but pictures, leave nothing but footprints”. In veel gevallen ben je op privéterrein en wanneer je iets kapot maakt, maak je andermans eigendom kapot. Daarnaast ben je er om de omgeving vast te leggen en niet om te stelen of schade aan te brengen. Wanneer je niet door de voordeur naar binnen kan, ga dan op zoek naar bijvoorbeeld een open raam of een gebogen hek. Maar breek het raam niet en buig het hek niet zelf!
Het gaat om het rauwe, onbewerkte karakter van een beeld. Een afgebladderd behang, een beschimmelde muur en een uitstekende ijzerdraad. Dat zijn aspecten die een urbexfoto maken tot wat het is. De kijker - maar ook de fotograaf vragen zich af wat de geschiedenis is van een plek. Wanneer en wie er geleefd hebben. Je droomt weg bij een verlaten kasteel of kathedraal en je raakt geïntrigeerd door een spookstad of een oud gesticht. Het is dus niet nodig om de omgeving aan te passen voor de foto. De imperfecties zijn juist waar je naar op zoek bent. Je kan misschien wel een achtergelaten vuilniszak uit het beeld halen of een ander voorwerp verplaatsen. Maar haal niks weg en breng geen veranderingen aan die je niet terug kan draaien.
Daarnaast bestaat de kans dat het vervallen pand zo beschadigd is dat er instortingsgevaar bestaat of dat er glas op de grond ligt. Om deze redenen is het raadzaam om beschermende kleding te dragen. Ga daarnaast nooit alleen op pad! Dit is voor je eigen veiligheid en daarnaast is het gezelliger dan in je eentje.
Urbex schilderijen
Alhoewel Urbex voornamelijk foto’s betreft, zijn er ook schilders die zich aan deze trend wagen. Sommige kenmerken komen beter uit in een foto, maar anderen worden juist versterkt door het gebruik van verf of potlood. Daarnaast heeft de fotograaf minder vrijheid: hij kan maar tot op zekere hoogte dingen veranderen aan de omgeving. De schilder kan van alles: een muur wegbreken of juist toevoegen, een onverwacht perspectief kiezen of zelfs een complete fantasiewereld creëren.
Urbex in huis
Vaak zijn urbexers fanatieke fotografen met professionele apparatuur. Zij hebben dus vast wel ergens op een forum of een webshop hun werk te koop aangeboden. Daarnaast zijn er verschillende websites die urbexfoto’s op canvas aanbieden. Urbexfoto’s worden vaak bewerkt zodat de lichtinval beter uitkomt en het contrast wordt was verduidelijkt. Dit kan ervoor zorgen dat de foto er mysterieuzer uit komt te zien, maar soms ook enigszins duister. Deze foto’s staan mooi in een neutrale omgeving. Zo heb je een echte eyecatcher.
Urbex schilderijen zijn zeldzamer. Voor een uniek exemplaar kun je onder andere terecht in de webshop van MyNewArt.nl. Op internet zijn er schilders die zich specifiek richten op urbex. Deze werken zijn vaak te koop voor een redelijke prijs. Het mooie aan een urbex schilderij dat deze de sfeer over kunnen brengen zonder er grimmig uit te zien. Een schilderij zou dus mooi passen in bijvoorbeeld een strakke huiskamer maar ook in een warme slaapkamer. Het palet is makkelijker aan te passen op een bestaand interieur.
Wat is aquarelverf?
Aquarelverf is simpel gezegd waterverf; pigment aangelegd met water. Je kent waterverf misschien nog wel uit je jeugd. Vaak schilderen kinderen met waterverf, omdat het makkelijk uit de kleren te krijgen is en omdat het effect van water met verf vermengen best wel interessant is. Maar ook volwassenen halen veel plezier uit deze schilderkunst en maken er geavanceerde en indrukwekkende werken mee. Aquarelleren is geschikt voor zowel beginners als gevorderden, omdat de techniek zo veelzijdig is.
De kunst van het waterverven
Een van de belangrijkste karakteristieken van aquarel is dat er zoveel water bij komt kijken. Aan de ene kant betekent dit dat deze schildertechniek niet heel vergevingsgezind is. De verf is vaak heel transparant waardoor foutjes zichtbaar blijven. Daarnaast kan verf in een ander kleurvlak lopen en zo vlekken maken. Een oplossing hiervoor is de nat-in-droog techniek. Hierbij laat je een laag opdrogen voordat je aan de volgende begint.
Het overlopen van kleuren kan ook voor hele mooi effecten zorgen. Zo is deze eigenschap een van de beste, maar tegelijkertijd ook een van de meest uitdagende eigenschappen. Wanneer je dit met opzet terug wil laten komen kun je dit het beste met de nat-in-nat techniek doen. De naam zegt het al: je begint aan een volgende verflaag als de voorgaande laag nog nat is.
Papier en verf
Aquarelpapier is speciaal gemaakt voor aquarelleren. Wanneer papier hout bevat, zal het in combinatie met aquarelverf gaan verkleuren. Aquarelpapier komt in allerlei verschillende soorten: groot en klein, glad of met textuur en natuurlijk goedkoop of duur. Het dure papier is niet per se veel beter. Vaak is het raadzaam om een beetje te experimenteren met de effecten van verschillende soorten papier. Iedere kunstenaar heeft zo zijn eigen voorkeuren.
Aquarelverf komt in verschillende soorten en maten. Zo kun je de verf in tubes kopen. In de tubes zit de verfpasta die voor de helft uit water bestaat. Je hebt ook blokjes. Dit is pigment met gom in een vaste vorm geperst. Als je hier met een nat penseel overheen gaat kun je beginnen met schilderen. Dan heb je ook nog krijt en potloden die met de toevoeging van water in verf veranderen.
Andere materialen
Het penseel en de kwast zijn ook van belang. Het materiaal en de dikte van de kwast of het penseel hebben effect op het eindresultaat. Voor een aquarel worden speciale kwasten en penselen gebruikt. De haren zijn wat zachter. Daarnaast zijn hele fijne penselen vaak onmisbaar. Dit komt omdat aquarelverf sneller in elkaar overloopt. Soms kan het daarom handig zijn om hele dunne lijnen te kunnen zetten. Dan kun je voorkomen dat kleurvlakken elkaar raken. Bij aquarelleren komt precisie kijken en een vaste hand is daarbij niet te missen!
Omdat de kleuren zo transparant zijn wordt er meestal geen witte aquarelverf gebruikt, maar de witte kleur van het papier. Witte vlakken moeten dus gewoon niet geverfd worden. Om er zeker van te zijn dat er geen verf in deze vlakken loopt, kun je maskeervloeistof gebruiken. Dit is een vloeistof die opdroogt in een rubberachtig laagje. Het laagje beschermt het papier van de verf en kan er makkelijk afgehaald worden wanneer de aquarel klaar is.
Een betaalbare hobby
De materialen komen in vele soorten en maten. Je hebt duur en goedkoop materiaal. Aquarellen is relatief goedkoop. Je hebt al een setje met blokjes voor ongeveer €15,- en hier kun je best wel lang mee doen. Daarnaast zijn de kleuren per blokje vervangbaar. Toch zit er wel een belangrijk kwaliteitsverschil in de goedkoopste materialen. Het goedkoopste setje geeft minder kleur af. Je hebt behoorlijk veel water nodig om verf op de kwast te krijgen en vervolgens is de kleur op het papier minder verzadigd. Goede kwasten, penselen en verf zijn dus een investering die het zeker waard zijn!
Er zijn dus eindeloos veel mogelijkheden. Tegenwoordig zijn er steeds meer mensen die de kunst van het aquarelleren waarderen. Toch waren er vroeger ook verbazingwekkend veel liefhebbers. De techniek is populair bij het schilderen van landschappen. Door de eigenschappen van de verf zijn natuurlijke omgevingen mooi en realistisch of juist dromerig weer te geven. Bekende kunstenaars die ook graag aquarellen schilderden waren Dürer, Gaugain en onze eigen Van Gogh niet te vergeten.
Welke verschillende soorten schilderkunst zijn er?
De schilderkunst kent een complexe, lange en soms zelfs turbulente geschiedenis. Schilderijen vertellen verhalen over het leven van mensen die eeuwen geleden leefden. Spannende, romantische en ontroerende verhalen, maar soms ook wetenschappelijke verhalen. Men had steeds verschillende beweegredenen om te schilderen. Soms was het in opdracht van de Kerk. De ene keer moest dat zo simpel en symbolisch mogelijk en de andere keer moest je Christus juist gedetailleerd weergeven met extra veel luxe materialen en motieven. Soms was het in opdracht van rijke kooplieden en moest een bepaald persoon, gebouw of voorwerp centraal staan. De andere keer mocht de kunstenaar het zelf weten en kwam er iets totaal onherkenbaars tevoorschijn op het doek.
Wat de kunstenaars gemeen hebben en hadden is dat ze gebonden zijn aan beschikbare materialen. Lange tijd was het ook zo dat ze zich aan bepaalde regels moesten houden, wat ook effect had op de schilderijen. Hieronder lees je over hoe de functie van kunst en de beschikbare materialen leiden tot verschillende soorten schilderkunst.
Kunst voor de wetenschap
Zoals gezegd had en heeft schilderkunst vaak een functie. Dit is niet altijd zo, behalve dat je ernaar kunt kijken en erover na kunt denken. Vroeger was het bijvoorbeeld niet zo gebruikelijk om te kunnen lezen en schrijven. Belangrijke informatie moest op een andere manier worden overgebracht. Toen er nog helemaal geen schrift was, maakten men grotschilderingen. In de Middeleeuwen werd het verhaal van Christus verteld aan iedereen die het wilde weten, maar niet kon lezen, door middel van plaatjes.
Toen er meer aandacht kwam voor de wetenschap waren er al veel meer mensen die konden lezen en schrijven. Dat betekende niet dat schilderkunst overbodig werd. Integendeel, schilderijen waren nog steeds onmisbaar. Bijvoorbeeld bij het bestuderen van vakgebieden waarbij het handig is om afbeeldingen te kunnen bekijken, zoals biologie of astrologie. Dat is natuurlijk nog steeds het geval. Omdat er toen nog geen fotografie was, waren schilderijen en prenten de belangrijkste documenten, naast boeken.
Kunst als statement
Nadat de fotografie uit was gevonden, namen foto’s grotendeels de functie van schilderijen over. Toch blijft schilderkunst belangrijk, ondanks de vele technologische ontwikkelingen onze geschiedenis inmiddels kent. Vanaf de 20e eeuw speelt schilderkunst een belangrijke rol in bijvoorbeeld de politiek. In de 20e eeuw ontstonden er allerlei stromingen. Dat dit ontstaan vaak samenviel met de dreigende Wereldoorlogen was geen toeval. De stromingen hadden van alles te zeggen over de effecten van de Oorlog. Vaak deden zij dit in de vorm van manifesten die werden gepubliceerd, bijvoorbeeld in tijdschriften. Met schilderijen zetten deze denkers hun uitingen kracht bij.
Kunstzinnige uitvindingen
Naast de belangrijke uitvindingen van het schrift en fotografie waren er natuurlijk nog een heleboel andere ontwikkelingen. Kijk maar naar de allereerste kunst. In de prehistorie tekende men met rode leem op de rotswand. Hiervoor gebruikten zij hun handen, hun mond en soms eenvoudige kwasten. Je kunt je voorstellen dat de uitvinding van penselen al een groot verschil maakte voor kunstenaars. Kunstenaars kunnen veel meer detail aanbrengen in de schilderijen, wat weer meer schilderstijlen mogelijk maakt. In de Middeleeuwen zie je dit goed terug bijvoorbeeld. Er zijn kunstenaars die met perspectief gaan werken, zodat het lijkt alsof je het schilderij in kunt stappen. Anderen vinden het detail minder belangrijk. Ze schilderen poppetjes en met behulp van bepaalde kleuren en objecten kan de kijker ontdekken wat de afbeelding voor moet stellen.
Er komen zo ook steeds meer kleuren. Het was vroeger zo dat kunstenaars hun eigen verf moesten maken. Ze moesten dus op zoek gaan naar kleurpigment. Die vonden ze in de natuur. Er werden steeds meer kleuren ontdekt en zo kon de kunstenaar dus veel meer kanten op. De meeste schilderijen werden geschilderd met eitempera: verf gemaakt van eidooiers. In de 15e eeuw werd olieverf uitgevonden, wat veel meer mogelijkheden met zich meebracht. Je kunt goed het verschil zien tussen eiverf en olieverf. Met olieverf wordt het bijvoorbeeld veel makkelijker om met licht en donker te spelen en om oppervlaktes textuur te geven. Jan van Eyck kon bijvoorbeeld mantels zo fluweelachtig over laten komen dat je ze bijna aan wilt raken. Zonder olieverf waren de beroemde stillevens van de Hollandse meesters misschien wel nooit gemaakt.
Kunst voor kunst
De uitvinding die voor een explosie aan schilderstijlen zorgde was de fotografie. Op foto’s werd de werkelijkheid perfect weergeven en de schilders hoefden dit dus niet meer te doen. Ze konden op een andere manier te werk gaan. Ze gingen schilderen vanuit hun gevoel. Van Gogh, bijvoorbeeld, schilderde voorstellingen die hij niet echt gezien had, maar die hij zich verbeeldde. Andere kunstenaars gingen zich afvragen wat kunst nu eigenlijk was. Er kwamen werken die mensen op dat moment als choquerend ervoeren, maar die wel veel betekend hebben voor het ontwikkelen van nieuwe kunstsoorten.
In de 21e eeuw zijn kunstenaars niet meer afhankelijk van opdrachtgevers of stijlconventies. Alles mag en alles kan. Zeker op technologisch gebied zijn er ontelbaar veel mogelijkheden en er komen er steeds meer bij. Toch blijft de schilderkunst zich ontwikkelen en nog steeds zijn schilderijen belangrijk. Wie weet welke soorten schilderkunst ons nog staan te wachten…
Wat is Abstract expressionisme?
Abstract expressionisme klinkt, zoals de naam al zegt, nogal abstract. Maar schijn bedriegt: het is veel simpeler dan dat het klinkt. We hadden het al eerder kort over de stroming, maar er valt nog veel meer over te zeggen. Hieronder een makkelijk overzicht met alles wat je moet weten over abstract expressionisme.
Van Parijs naar New York
In een eerdere post kon je lezen hoe de abstracte kunst een vlucht nam in Europa, met allerlei verschillende stromingen. Tijdens de eerste helft van de negentiende eeuw lag het centrum van de kunst in Parijs. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde dat en was het in New York te doen. Vóór de Tweede Wereldoorlog was de kunst in Amerika heel anders. Figuratieve kunst was de norm. Schilderijen of scherpe foto’s die deugdzame, Amerikaanse arbeiders afbeeldingen waren vooral populair. Toch was dit voor abstracte kunstenaars geen ongewenste omgeving. Schilders werden gesteund of ze nou abstracte of figuratieve kunst maakten.
Na de oorlog kwam daar ook nog bij dat het in de Verenigde Staten veel veiliger was dan in Europa. Een heleboel invloedrijke Europese kunstenaars vluchtten om die reden naar Amerika. Onder hen waren Marc Chagall, Max Ernst en onze eigen Piet Mondriaan. Zij namen hun ideeën over het leven en de kunst mee en gingen in de Verenigde Staten verder met schilderen. Voor de stroming van het abstract expressionisme waren zij van grote betekenis. Vooral kubistische en surrealistische kunst hielp mee in het ontstaan van het abstract expressionisme.
Dada, waar we Marcel Duchamp en zijn urinoir van kennen, speelde ook een grote rol. De Dadaïsten lieten namelijk veel over aan het toeval. Neem alleen al de naam van de stroming. Dada, het Duitse woord voor stokpaardje, werd als naam gekozen nadat het blind werd aangewezen in een woordenboek. Bij de techniek “dripping”, die Jackson Pollock in zijn werken gebruikte, wordt er ook uitgegaan van toevalligheden. Dada is ook nog een tijdje groot geweest in Amerika, want Duchamp verhuisde namelijk naar New York. Het beroemde urinoir heeft hij dan ook daar tentoongesteld.
Een emotionele stroming
Uiteindelijk ontstaan er een groepering waaronder verschillende kunstenaars vielen, genaamd New York School. Bij deze school hoorden allerlei soorten kunstenaars. Zo maakte Willem de Kooning bijvoorbeeld figuratieve werken terwijl Mark Rothko toch wel de meester van de abstracte kunst te noemen valt. Toch werden zij beide onder de New York School gekoppeld. Wat hen aan elkaar verbond, was de manier waarop ze het doek benaderde. Dit betekent dat zij Europese manieren los lieten en op hun eigen manier te werk gingen. Zo ging het meer over het maakproces dan over het eindresultaat. Toch is er een onderscheid te maken, namelijk aan de ene kant Live Action Painting en aan de andere Colorfield Painting.
Live Action Painting is wat kunstenaars zoals Jackson Pollock doen, die al eerder genoemd werd. Het gaat om de handeling van het schilderij maken en de gevoelens die hierbij vrijkomen. De techniek “dripping” is een voorbeeld van Live Action Painting. Het verf wordt letterlijk op het doek gedruppeld. Zo krijg je dus, vergelijkbaar met Dadakunst, een werk dat afhangt van toeval. Hoe de verfdruppel op het doek komt kun je wel een beetje beïnvloeden, maar nooit helemaal controleren. Op dezelfde manier kun je verf op het doek gooien, slaan of iets anders. Hier gaat het dan ook echt om het maakproces. Het zal je misschien niet verbazen dat het smijten van verf samengaat met agressie, wanhoop of verdriet. Er komt bij deze techniek dus vaak veel emotie kijken.
Dan heb je ook nog Colorfield Painting. Hierbij wordt dus eerst nagedacht voordat je de verf aanbrengt. Het resulteert uiteindelijk wel in een compleet abstract werk. Vaak bestaat het werk uit geometrische vormen die in één kleur worden aangebracht. Kenmerkend is ook dat de doeken vaak heel groot zijn vergeleken met andere doeken. Ook hier is emotie van belang. Bekende werken die bij deze stroming horen staan erom bekend dat ze een unieke stemming op kunnen roepen. Sommige mensen moeten zelfs huilen als ze naar een werk van Barnett Newman kijken.
Abstract expressionisme van vandaag
Er worden nu nog steeds abstract expressionistische werken gemaakt. De kans is groot dat de kunstenaar in kwestie misschien niet eens doorheeft dat het werk binnen de stroming past. Of misschien gebruikt hij of zij ook nog invloeden van een andere stroming. Tegenwoordig lopen veel stromingen een beetje door elkaar heen. Dat komt mede doordat het klimaat waarin een kunstenaar schildert vandaag de dag heel anders is dan in de vorige eeuw. Veel dingen waren bijvoorbeeld heel brutaal als je die tentoonstelde of ronduit schandalig. Ondertussen zijn we in de 21e eeuw wel gewend geraakt aan de meest choquerende werken. Dat komt mooi uit, want nu kan iedereen naar hartelief schilderen wat hij of zij wil. Of het nu een enorm groot doek is met alle kleuren van de regenboog of een portret van je oma op een klein doekje, het mag allemaal.
Wat is een olieverfschilderij?
Het is een musthave voor iedereen die van knutselen en schilderen houdt en de kans is groot dat jij en veel mensen uit je omgeving er al ooit eens mee in aanraking zijn gekomen: olieverf. Al eeuwenlang wordt olieverf gebruikt door de grote meesters en door hobbyisten, maar waar komt het vandaan, hoe maak je het en wat kun je ermee?
Olieverfschilderijen hebben een mysterieuze geschiedenis
Olieverfschilderijen zijn veelvoorkomend: als je bijvoorbeeld een museum bezoekt, of een schilderij aanschaft is het zeer waarschijnlijk dat het olieverf op doek is. Je hebt nog verschillende andere soorten materialen, zoals acrylverf, krijt, pastel, aquarel of tempera. Olieverf heeft veel verschillende toepassingen, is makkelijk te gebruiken en van goede kwaliteit en daarom zeer populair onder schilders. Al eeuwenlang. Olieverf kent namelijk een lange, mysterieuze geschiedenis. Lange tijd dacht men dat de meester van de Lage Landen, Jan van Eyck, olieverf uitvond in de 15e eeuw. Men dacht dat Van Eyck de uitvinding op zijn naam had staan, omdat hij de verfsoort op een manier gebruikte die nog nooit eerder gezien was. Hij was misschien wel de beste schilder van zijn tijd, want hij kon voorstellingen heel realistisch weergeven. Pas in de 20e eeuw is ontdekt dat dit niet het geval was.
Maar als Jan van Eyck niet de uitvinder bleek te zijn, wie was dat dan wel? Die vraag blijft tot op de dag van vandaag onbeantwoord. Inmiddels weten we dat olieverf al ver voor de tijd van Jan van Eyck gebruikt werd. De vroegste voorbeelden van het gebruik van olieverf zijn gevonden in het oosten en dateren uit de 5e eeuw voor Christus. De monniken gebruikten ook al olieverf in de 12e eeuw en vervolgens werd het veelvuldig gebruikt door Italiaanse schilders. De echte uitvinder is dus nog steeds onbekend, maar het is duidelijk dat olieverfschilderijen al sinds mensenheugenis populair zijn.
Op zoek naar de beste verf
Nu weten we hoe lang het al gebruikt wordt, is het de vraag hoe het gebruikt wordt. Een materiaal dat al zo lang bestaat en nog steeds gebruikt wordt, moet wel heel goed zijn. Verf bestaat uit kleurpigment en een bindmiddel. In het geval van olieverf, de naam zegt het al, is olie het bindmiddel. Vaak wordt er lijnolie gebruikt, geperst uit lijnzaad. Olieverf met lijnzaad wordt een beetje gelig wanneer het opdroogt. Dus gebruikt men voor lichtere kleuren andere oliën, zoals walnootolie, maisolie of zonnebloemolie. Vroeger werden er andere bindmiddelen gebruikt. Voor de verfsoort tempera werd vooral eigeel gebruikt. Eitempera was voor de komst van olieverf heel populair. Tempera schilderijen hebben, net als olieverfschilderijen, de tand des tijds overleefd.
Tegenwoordig kunnen we alle kleuren maken die we willen, maar vroeger was dat niet het geval. De kleuren waren afkomstig uit de natuur. Planten, dieren, stenen en mineralen voorzagen schilders van de pigmenten. Vaak moesten de materialen nog bewerkt worden. Koper werd bijvoorbeeld bewerkt met zuur, zodat er een groen kleurpigment ontstond. Sommige pigmenten waren giftig of heel duur, maar toch werden ze gebruikt, omdat er maar zo weinig kleuren beschikbaar waren. Zo zie je maar dat het kunstenaarsleven niet over rozen ging!
Aan de slag met olieverf
Olieverf heeft oneindig veel toepassingen. Je kunt het gebruiken op canvas, hout, karton en textiel. In veel gevallen is het raadzaam om de ondergrond eerst te bewerken, zodat de verf beter hecht of niet in het materiaal gezogen wordt. Vervolgens kun je het met van alles aanbrengen. Natuurlijk is het logisch om een kwast of penseel te gebruiken. Vroeger moest je dure penselen kopen met dierenharen, maar tegenwoordig heb je veel goedkopere varianten. Ook nog een diervriendelijk! Omdat olieverf textuur aan kan brengen, kun je het ook heel dik op de ondergrond laten zitten. Je hoeft dus niet verfijnd te werk te gaan, je kunt dikke klodders achterlaten die ook zo opdrogen.
Olieverf heeft heel veel verschillende eigenschappen: je kunt het verdunnen en verdikken, zodat de verf naar jouw wens is. De ene verf is transparanter dan de andere; dat ligt aan het pigment. Dit betekent dat je transparante lagen aan kan brengen of juist hele dekkende lagen. Wanneer je een dikke laag verf aanbrengt, zal deze op dezelfde manier opdrogen en zo kun je dus structuur aanbrengen in het schilderij. Dan zijn er nog verschillende technieken waar olieverf zich voor leent, zoals marmeren. Misschien heb je deze techniek al wel eens voorbij zien komen. Marmeren houdt in dat je olieverf druppelt in een bak met transparante vloeistof. Als je er dan een ondergrond in legt, krijg je een soort van marmerpatroon. Wanneer je schilderij klaar is, moet het lang drogen. Het voordeel hieraan is, is dat je nog een aantal dagen hebt om aanpassingen aan te brengen en je werk te perfectioneren. Tenslotte is olieverf van goede kwaliteit en heel duurzaam: je kunt heel lang doen met een tube en als de verf eenmaal op het doek zit, zal het heel lang overleven.
Je kunt dus alle kanten op met olieverf en daarnaast kent de verf een hele rijke geschiedenis, wat alleen maar betekent dat de verf extra bijzonder is. Niet alleen overleeft de verf op doek, olieverf is nog steeds het favoriete materiaal van veel kunstenaars. Er worden tegenwoordig dus nog steeds heel veel mooie olieverfschilderijen gemaakt en niet voor niets!
Wat is abstracte kunst?
Al eerder kon je in onze blog lezen over hoe de uitvinding van fotografie de weg vrij heeft gemaakt voor het ontstaan van de abstracte kunst, maar het heeft een lange tijd geduurd voordat abstracte kunst zich ontwikkeld heeft tot de kunstvorm die wij vandaag kennen. Hieronder lees je meer over de geschiedenis van de abstracte kunst, de bekendste stromingen en hoe we deze kunst in Nederland terugzien.
Vroeger tot nu
Al voor het tijdperk waarin fotografie uitgevonden werd, was er sprake van abstracte kunst. In de prehistorie moest men zich namelijk al dingen gaan ‘verbeelden’. In zekere zin was er nog niks en dus moest alles bedacht worden. Denk maar aan de schrijftaal. Vandaag de dag worden letters door iedereen herkend, maar er was een tijd waarin letters nog niet bestonden. Hetzelfde geldt voor het bedenken van gereedschap: een simpele hamer was voordat deze uitgevonden werd nog een abstract verzinsel.
Na jarenlang verbeelden en bedenken was er tijdens de Middeleeuwen al een heleboel. Toen was het zo dat veel mensen niet konden lezen en daardoor moest dus alles in beelden worden verteld. Het verhaal van de bijbel werd geschilderd of gebeeldhouwd zodat mensen het konden bekijken in plaats van lezen. Voor de joodse en islamitische cultuur was streng verboden om godsdienstigen af te beelden. Daarom werd er binnen deze culturen ook veel meer verbeeld.
Vervolgens was daar dus de uitvinding van de fotografie in de 20e eeuw. Dankzij deze uitvinding konden kunstenaars helemaal hun eigen gang gaan, want fotografie kon gebruikt worden voor de wetenschap. Tijdens de prehistorie en Middeleeuwen was het zo dat men zich noodgedwongen moest richten tot de abstracte kunst. In het tijdperk van het postmodernisme kon men voor het eerst de realiteit loslaten vanwege creativiteit. Schilders maakten niet van de ene op de andere dag compleet abstracte werken, dit ging met een langzame ontwikkeling. Schilders begonnen met lichte vervormingen en het gebruiken van onrealistische kleuren. De kunstenaars durfden hierin steeds verder te gaan.
Zij gebruikten abstracte kunst om hun gevoelens te uiten en om kritiek te leveren op de maatschappij.
Een onderverdeling
Abstracte kunst is simpel gezegd het tegenovergestelde van realistische kunst. De werkelijkheid wordt losgelaten en het werk spreekt de verbeelding van de toeschouwer aan. Bij abstracte kunst denk je al snel aan nietszeggende vormen in gekke kleuren waar niets in te herkennen valt. Abstracte kunst kan ook zeker wel herkenbare vormen afbeelden. Dit noemen we “abstraheren”. Een vorm wordt versimpeld of veranderd zodat hij niet meer voldoet aan het beeld wat we uit de realiteit kennen. Zo is bijvoorbeeld Piet Mondriaan begonnen met het abstraheren van een boom en kwam uiteindelijk uit op de schilderijen waarvan de meeste mensen hem zullen kennen en waarin enkel lijnen en primaire kleuren te zien zijn.
Binnen de abstracte kunst zijn er een heleboel stromingen te onderscheiden. Te beginnen met het impressionisme, waar we Van Gogh van kennen. Vervolgens traden fauvisten als Gauguin en kubisten zoals Cézanne in de voetsporen van de impressionisten. In Rusland kwam het suprematisme, rayonisme en constructivisme op. In Amerika het (abstract) expressionisme en in Frankrijk het orphisme. Zo kunnen we nog wel even doorgaan. Er zijn ontelbaar veel variaties en vormen binnen de abstracte kunst. Het makkelijkst is om ze in te delen in twee groepen: het abstract expressionisme en het geometrisch abstracte.
Het abstract expressionisme, dat dus zijn oorsprong in Noord-Amerika vindt, gaat meer om het maakproces dan om het eindresultaat. Verschillende technieken zijn binnen deze stroming ontstaan, bijvoorbeeld “dripping”, waar we Jackson Pollock van kennen. De werken die het abstract expressionisme voortbrengt zijn vaak groot en indrukwekkend en gaan vooral om gevoelens uiten. Het geometrisch abstracte neemt een meer wetenschappelijke positie in in vergelijking met het abstract expressionisme. Schilders die binnen deze groep vallen gebruiken abstracte kunst vaak om een (politiek) statement te maken en focussen zich op de compositie. Voorbeelden van stromingen binnen deze groep zijn het kubisme, suprematisme, constructivisme en neoplasticisme.
Abstracte kunst in Nederland
Nederland heeft niet alleen tijdens de Gouden Eeuw meesters voortgebracht, ook tijdens de opkomst van de abstracte kunst zijn er een aantal Nederlandse kunstenaars belangrijk geweest. Zo bijvoorbeeld Piet Mondriaan. Nog steeds zien we zijn invloeden terug in het dagelijks leven, denk aan treinen en interieuren. Samen met Theo van Doesburg en Bart van Leck maakte hij tijdschriften met poëzie, meubels en schilderijen die wereldberoemd zijn geworden. Daarnaast had je de COBRA-beweging. Een groep met schilders uit Kopenhagen, Brussel en Amsterdam en waar Karel Appel deel van uitmaakte. Ook zijn schilderijen ken je misschien nog wel. Tekeningen van kinderfiguren of fantasiedieren die met dikke lagen verf aangebracht zijn. Tenslotte is er de Nederlandse schilder en beeldhouwer Willem de Kooning. Hij bracht een groot deel van zijn leven door in de VS en de werken die hij maakte passen dan ook binnen het abstract expressionisme.
Alhoewel abstracte kunst populairder is dan ooit tevoren, je ziet dat dit lang geduurd heeft. Daarom zijn werken uit de eerste dagen van de abstracte kunst nog steeds wereldberoemd. Nu je wat meer weet over de geschiedenis, ben je misschien ook wel een fan geworden. In de webshop vind je een selectie aan moderne en abstracte schilderijen. Kijk eens of er iets voor jou bij zit.
Welk schilderij past bij mij?
Beeldende kunst is overal te zien en te vinden, maar heb je zelf wel eens naar een geschikt werk gezocht? Het kan lastiger zijn dan het lijkt. Waar moet je bijvoorbeeld zoeken en op welke manier past het in jouw interieur? Hieronder vind je verschillende tips die je op weg helpen bij het kiezen van een schilderij.
Waarom?
Ten eerste stel je jezelf de vraag waarom je een schilderij wil? Deze vraag is heel bepalend en het antwoord kan je zoektocht veel makkelijker maken. Er zijn verschillende redenen mogelijk. Zo kun je bijvoorbeeld op zoek zijn naar iets wat je interieur compleet maakt, maar je kunt ook zoeken naar een werk dat de basis vormt voor je interieur of een blikvanger toevoegen in je woon-, slaap-, badkamer of keuken. Denk hier goed over na alvorens je op zoek gaat naar een schilderij.
Waar moet je op letten?
Nu je hebt vastgesteld waarom je op zoek bent naar een schilderij, kun je al een stuk gerichter gaan zoeken. Het is vervolgens belangrijk om te weten waar je het schilderij op wil hangen. Om welke kamer gaat het het, waar in de kamer wil je het schilderij ophangen en bij welke kleuren moet het passen. De hoogte is natuurlijk ook niet onbelangrijk. Tip: een gangbare hoogte is museumhoogte. Museumhoogte is 140 cm, dit is ongeveer ooghoogte. Wanneer jij wil dat het werk hoger of lager hangt, doe dan vooral wat jij zelf het mooiste vindt.
Denk na over wat je budget is en ga in een bepaalde prijscategorie op zoek. Zo voorkom je teleurstellingen en een mooi schilderij hoeft niet duur te zijn!
Tenslotte moet je de lijst ook zeker niet vergeten. Dit deel kan onbelangrijk lijken, maar kan het hele effect van het door jou gekozen schilderij te niet doen. Kies daarom voor een lijst die niet te veel in het oog springt en bij het schilderij past qua stijl en kleur. De lijst moet harmonieus aansluiten op het werk en de aandacht niet afleiden.
Wat voor een schilderij?
Er zijn, zoals je misschien al weet, heel veel verschillende stijlen als het op schilderijen aankomt. Een belangrijk onderscheid is figuratief en abstract, oftewel kun je de vormen herkennen of niet? Schilderijen kunnen simpel en eenvoudig zijn, of ze kunnen juist een statement piece zijn. Denk na over wat bij jou past en wat je graag in je interieur terug wil zien.
Daarnaast is het formaat veelzeggend. Afbeeldingen van gebouwen, landschappen of het menselijk lichaam komen vaak mooier uit op grotere werken. Een groot/breed schilderij past goed op een grote/brede muur en kan de ruimte groter laten lijken. Een smal schilderij past goed op een smalle muur en is goed voor drukkere afbeeldingen met veel details. Meerdere werken boven elkaar laten de ruimte hoger lijken. Meerluiken geven daarbij een moderne uitstraling.
Het is heel belangrijk om iets te kiezen wat je zelf ook echt mooi vindt. Iets kan qua prijs geschikt zijn en het perfecte formaat en de juiste kleur hebben, maar je moet het er zelf ook mee eens zijn.
Een stilleven in je woonkamer
Heb je geen idee wat je mooi vindt of wat er allemaal te vinden is? Bezoek eens een museum! Tip: bezoek een museum of galerij waar meerdere exposities en kunstenaars getoond worden, zo krijg je een variëteit aan stijlen, kleuren en het effect van verschillende formaten te zien. Natuurlijk zijn de werken die in een museum hangen tamelijk prijzig, maar je zou wel inspiratie op kunnen doen en op zoek gaan naar de stijl de bij jouw smaak past.
Daarnaast is er op MyNewArt ook van alles te vinden. Zoek naar kunstenaars of kunststromingen die je aanspreken. Per kunstenaar of stroming zijn er veel verschillende kleurpaletten en stijlen te vinden. Ook op deze manier kun je erachter komen wat je leuk vindt en wat voor iets je graag in jouw interieur zou willen zien.
Houd je niet zo van kunst, maar wil je gewoon iets om je woon- of slaapkamer op te vrolijken? Laat je niet te snel afschrikken, kunst kan heel leuk zijn! Je hoeft niet half Nederland af te reizen om kunst te zien. In veel dorpen en steden worden er regelmatig (gratis) evenementen georganiseerd, zoals festivals of kunstroutes. Wie weet houd je er nog een nieuwe hobby aan over!
Zoals je ziet zijn er een heleboel dingen waar je op moet letten of die het kiezen juist makkelijker kunnen maken. Denk na over wat jij mooi vindt en waar het schilderij komt te hangen. Ga uitgebreid op zoek naar inspiratie zodat je goed weet wat bij jou past. Stel daarna vast aan welke eisen het schilderij moet voldoen, zodat je je zoektocht gerichter kan maken. Aan het eind van de dag is er één ding het allerbelangrijkst: wat vind je zelf? Iets kan tegen alle verwachtingen ingaan, maar als het jou aanspreekt is het de juiste keus.
Wat is een stilleven?
Een stilleven is, zoals de naam al zegt, een weergave van een stilstaand stukje uit het dagelijks leven. De objecten die te zien zijn kun je vaak, maar niet altijd, herkennen uit het dagelijks leven. Stillevens komen in schilderijen, maar ook in tekeningen en foto’s. De oorsprong van dit genre ligt in de 16e eeuw en was populair door heel Europa, maar vooral in Nederland kent het stilleven een rijke geschiedenis.
Het stilleven als genre
In de 16e eeuw werden stillevens gebruikt als oefening voor schilders in opleiding. Zo konden zij werken aan een natuurgetrouwe weergave en stofuitdrukking. Hierbij wordt er aandacht geschonken aan het gedetailleerd weergeven van texturen en oppervlaktes. Het duurde lang voordat het genre werd gewaardeerd op de manier waarop we dat vandaag de dag doen. De interesse voor stillevens hing samen met het feit dat er in de 17e eeuw meer vraag kwam naar genre- en historiestukken en werken waar de natuur en kostbare voorwerpen in het middelpunt stonden. Stillevens werden geschilderd in een groot deel van Noord-Europa, bijvoorbeeld in Engeland en Frankrijk. De schilders in Vlaanderen beïnvloedden de Nederlandse schilders. In Haarlem, om precies te zijn. Hier kwam meer aandacht voor stillevens en schilders Pieter Claesz en Jan Claesz Heda maakten zich het afbeelden van stoffen, glazen en lichteffecten op zilverwerk meester. De schilders specialiseerden zich in zogenaamde “ontbijtjes” of “banketjes”, waarop etenswaren te zien zijn die je veelal tijdens het ontbijt opeet, zoals melk, kaas en brood. En zo was daar het begin van stillevens als echt genre.
De populairste stillevens
Er was een enorme vraag naar deze werken en het aantal schilders groeide mee. De schilders specialiseerden zich in verschillende type stillevens. Zo werden er na 1650 pronkstillevens geschilderd, veel minder sober dan de ontbijtjes, met donkere kleuren, weelderige vruchten en exotische objecten. Jachtstillevens werden populair, net als bloemstillevens en vanitas-stillevens.
Stillevens laten vaak techniek zien. Vooral in Nederland waren de schilders goed in het weergeven van glanzende oppervlakken, luxe stoffen en andere texturen. Dit is goed terug te zien in de jachtstillevens en pronkstukken, waar verschillende soorten objecten getoond worden, zoals kristallen en zilverwerk, maar ook dieren, bloemen, dranken en stoffen — een rijk scala aan verschillende texturen en de schilders wisten deze allemaal af te beelden alsof je ze zo aan kon raken en op kon pakken. Hetzelfde geldt voor vanitas-schilderijen, alleen laten deze wat duistere objecten zien, zoals schedels en gedoofde kaarsen. Tenslotte waren bloemstillevens heel populair. In het begin werden er veelal individuele bloemen geschilderd, maar al snel werden dit weelderige en asymmetrische boeketten. Zo kwam er meer aandacht voor lichtinval en dieptewerking. Deze stillevens waren duur, omdat bloemen in die tijd zeldzaam waren en er veel techniek kwam kijken bij het schilderen van bloemstillevens. Schilders die technisch en vaardig genoeg waren om de bloemen realistisch weer te geven werden geloofd door heel Europa.
De verborgen boodschap
Naast techniek is er in stillevens heel veel symboliek te ontdekken. De sobere ontbijtjes bevatten een calvinistische waarschuwing tegen overdaad en luxe. De vanitas-stillevens laten de vergankelijkheid van het leven zien: rijkdom en overvloed zijn niet belangrijk wanneer je overlijd, daarom moet je de dood altijd in het achterhoofd houden, dit noem je “memento mori”. Waar sommige dingen voor de hand liggend kunnen zijn, zijn sommige voorwerpen juist dubbelzinnig. Een vrucht kan voor allerlei dingen staan. Een vrucht vergaat snel, dus zou het bij de vanitas voorwerpen kunnen passen. Een vrucht kan ook voor vruchtbaarheid staan, een bijbels verhaal representeren of rijkdom symboliseren. Dit laat wederom zien dat de compositie in een stilleven uitermate belangrijk is. Elementen hangen met elkaar samen en geven de kijker een waarschuwing of boodschap. Soms kan het zelfs een compleet verhaal bevatten. Dit is wat stillevens uitermate interessant maakt: hoe langer je kijkt, hoe meer je kan ontdekken.
Een stilleven in je woonkamer
Zoals je ziet, kun je met een stilleven alle kanten op. In de 17e en 18e eeuw waren de stillevens traditioneel, maar was er al ook een breed spectrum aan kleurrijke, donkere, sobere of weelderige stillevens. Tegenwoordig worden er nog steeds stillevens gemaakt. Bij deze stillevens zie je ook invloeden van andere kunststromingen. In de 20e eeuw was er namelijk een grote opkomst van postmoderne stromingen. Er werd geëxperimenteerd met vorm en kleur. Stillevens werden niet meer zo conventioneel afgebeeld, maar nog steeds werd er veel aandacht besteed aan de compositie en de lichtinval. Schilders uit de 19e en 20e eeuw lieten stromingen als kubisme en impressionisme terugkomen. Tegenwoordig zien we zoal hyperrealisme en surrealisme in stillevens terug. Daarnaast bevatten de stillevens nog steeds boodschappen. Deze kunnen traditioneel zijn, maar vandaag de dag kunnen dit ook kritische boodschappen zijn die de hedendaagse maatschappij een spiegel voorhouden. Het is niet meer zo vanzelfsprekend dat een stilleven geschilderd is, het wordt steeds populairder om foto-stillevens in je huiskamer op te hangen.
Een stilleven kan saai lijken op het eerste gezicht, het zijn uiteindelijk alleen maar alledaagse, levenloze objecten waar je naar kijkt. Toch zit er veel meer achter dan je zou denken. Nederlandse schilders zijn wereldberoemd geraakt dankzij hun natuurgetrouwe weergave in schilderijen en dit bewijst dat deze levenloze objecten soms juist tot leven kunnen komen op het doek. Daarnaast worden er tegenwoordig originele werken gecreëerd door met ouderwetse conventies te spelen of deze helemaal los te laten. Of je nu een ouderwets een modern stilleven of er zelf een schildert, ze zijn er in alle vormen en maten, kleuren en stijlen. Zo passen ze in iedere interieur en is er voor ieder wat wils.